در سالهاي اخير سرطان يكي از عمدهترين دلايل مرگومير در جهان بودهاست. امروزه روشهـاي درماني متعددي در مهار سرطان به كار گرفته ميشوند که ايمونوتراپي يك روش اختصاصي براي حذف تودهی توموري و فعالسازي سيستم ايمنيست و فقط برعليه سـلولهاي توموري بـه كار گرفته ميشود. آنچه كه امروزه به عنوان اولين گام به كارگيري ايمونوتراپي در درمـان سرطان مشهور است، مربوط به اولین مقالات منتشر شده در سال 1891 مبتنيبر درمان سرطان با روشهايي غير از جراحي و سوزاندن، حاصل مطالعات دكتر Coley[1] بوده است. او اعتقاد داشت كه تزريق باكتريهای زنده -مخلوط باکتریایی که «سموم coley» نامیده میشد- به موضع تومور، باعث فعال شدن سیستمایمنی علیه تومور و در نهایت كاهش اندازه و رشد توده تومور میشود. آزمایشاتی که توسط دکتر Coley انجام گرفت، پایهی پیشرفتهای اخیر را در ایمونوتراپی سرطان با استفاده از باکتریهای غیر سمی و ضعیفشده شکل داد. امروزه شایعترین گونههای باکتریایی که به عنوان عوامل ایمونوتراپی مورد استفاده قرار میگیرند عبارتاند از Listeria monocytogenes، Clostridium novyi، Salmonella typhimurium .
سلولهای باکتری با عفونتی که در سلولهای توموری آنتیژنیک
ایجاد میکنند سبب افزایش خاصیت آنتیژنی و تغییر عملکرد مولکولها و سلولهای
مختلف سیستم ایمنی از جمله سلولهای میلوئیدی و سلولهای لنفوئیدی میشوند. اخیرا
در مطالعاتی، محققان نشان دادند که تزریق سلولهای باکتریایی Salmonella typhimurium به موشهای مبتلا به سرطان ملانوما، منجر به بلوغ سلولهای
میلوئیدی و افزایش پاسخ ایمنی علیه تومور میشود به علاوه با افزایش بیان مولکولهای
محرک در سلولهای APC[2] و ظرفیت سلولهای دندریتیک
که باعث تحریک مسیرهای سیگنالینگ TLR[3] میشوند،
سلولهای اختصاصی آنتی ژن را فعال و درنهایت سبب کاهش رشد تومور یا حتی از بین
رفتن تومور میشوند.
گروهی از سلولهای سیستم ایمنی حائز اهمیت در سرکوب تومورها،
[4]NK Cell یا
سلولهای کشنده طبیعی سیستم ایمنی ذاتی هستند که بدون نیاز به آنتیژن، سلولهای توموری
را تشخیص داده و آنها را از بین میبرند. طی آزمایشات ایمونوتراپی باکتریایی
محققان دریافتند که سلولهای باکتری، با افزایش بیان کموکاینهای موثر در جذب سلولهای
NK و
فعالکردن آنها در برابر سلولهای هدف، رشد تومور را تا حد قابل توجهی مهار میکنند.
یکی از مهمترین سلولهای هدف برای درمان سرطان، سلولهای سرکوب
کنندهی مشتق شده از ردهی سلول های میلوئیدی -myeloid-derived suppressor cells- هستند که به اختصار MDSC نامیده میشوند. اگر چه عملکرد دقیقMDSC ها به طور دقیق شناسایی نشده اما مشاهدات نشان
میدهد که حضور و جذب آنها در زیر محیط اطراف تومور -tumor microinviroment- به همراه Tregs[5] سبب
عدم پاسخ به دارو و مقاومت دارویی در بعضی بیماران میشود. اخیرا در مطالعات
ایمونوتراپی باکتریایی مشاهده شده است که نفوذ سلولهای باکتری از جمله S. typhimurium به
تومور، قدرت سرکوبکنندگی این سلولها را نیز کاهش میدهد.
بیش از 120 سال است که از اثبات عملکرد عفونتهای باکتریایی
در تومورهای انسانی میگذرد و اشکال مختلف سموم Coley به عنوان عاملهای درمانی برای سرطان به کار
میروند اما بزرگترین چالش برای پذیرش این رویکرد، خاصیت بیماریزایی بعضی از
باکتریهای مورد استفاده برای اهداف درمانی است. امروزه محققان با استفاده از
ارگانیسمهای اصلاح شدهی ژنتیکی تا حدی بر این محدودیت غلبه کردند اما امید است
که با افزایش درک و آگاهی روز افزون ما نسبت به این شیوهی درمانی گام بزرگی در
جهت درمان بیماران سرطانی برداشته شود.
[1] William Bradley Coley : پزشک و جراح آمریکایی و بنیان گذار علم ایمونوتراپی است
[2] سلولهای پردازنده آنتیژن یا Antigen-presenting cellسلولهایی هستند که آنتیژنهای عوامل خارجی را در کنار مجموعهی سازگاری بافتی اصلی در سطح غشای سلول خود ارائه میکنند
[3] Toll-like receptor : رسپتورهای الگوشناسی غشایی هستند که سیگنالهایی در پاسخ به الگوهای مولکولی مرتبط با پاتوژن مختلف را ایجاد میکنند
[4] Natural
killer cells
[5] regulatory T cells :یکی از انواع لنفوسیت T و نوعی گلبول سفید است که در دستگاه
ایمنی بدن نقش مهمی در کنترل و
هدایت دستگاه ایمنی و بیماریهای
خودایمنی ایفا میکند
درج نظر
برای درج نظر بایستی وارد حساب کاربری خود شوید.